اندیکاتور CMF یا شاخص جریان پول چایکین چیست؟

همان‌طور که مارک چایکین (Marc Chaikin) بیان کرد، شاخص جریان پول چایکین مقدار حجم جریان پول را در یک بازه زمانی معین اندازه‌گیری می‌کند. حجم جریان پول، فشار خرید و فروش را نشان می‌دهد.

شاخص جریان پول چایکین، حجم جریان پول را در دوره زمانی گذشته (به عنوان مثال، ۲۰ یا ۲۱ روز) محاسبه می‌کند. اندیکاتور حاصل مانند یک نوسانگر، در بالا و پایین خط صفر نوسان می‌کند. چارتیست‌ها تعادل فشار خرید و فروش را با سطح صفر جریان پول چایکین وزن‌دهی می‌کنند. به علاوه، چارتیست‌ها می‌توانند به منظور شناسایی تغییرات جریان پول، منتظر عبور این اندیکاتور به بالا و پایین خط صفر باشند. برای کسب اطلاعات تکمیلی پیشنهاد میکنیم مقاله آموزش تحلیل تکنیکال را مطالعه نمایید.

محاسبه شاخص جریان پول چایکین از چهار گام تشکیل شده است. مثال زیر بر پایه ۲۰ دوره زمانی است. گام اول: ضریب جریان پول را در هر دوره محاسبه کنید. گام دوم: این مقدار را در حجم دوره ضرب کرده و حجم جریان پول را به دست آورید. گام سوم: حجم جریان پول ۲۰ دوره زمانی را جمع کرده و سپس، مقدار حاصل را بر مجموع حجم ۲۰-دوره‌ای تقسیم کنید.

حجم جریان پول هر دوره وابسته به ضریب جریان پول است. هنگامی که قیمت بسته شدن در نیمه بالایی محدوده سقف تا کف قرار داشته باشد، این ضریب مثبت و هنگامی هم که قیمت بسته شدن در نیمه پایینی این محدوده قرار داشته باشد، ضریب منفی است.

زمانی که قیمت بسته شدن در بیشترین مقدار خود قرار داشته باشد، ضریب جریان پول برابر با ۱ و زمانی هم که قیمت بسته شدن در کمترین مقدار خود قرار داشته باشد، این ضریب برابر با ۱- خواهد بود. بدین ترتیب، ضریب جریان پول، حجم را تعدیل کرده و نهایتاً به حجم جریان پول ختم می‌شود. در نتیجه، حجم کاهش می‌یابد، مگر اینکه ضریب جریان پول در حد نهایی خود (۱- یا ۱+) قرار داشته باشد.

جدول فوق مثال‌هایی از به کارگیری دیتای روزانه در بررسی سهام شرکت ملی صنایع مس ایران (فملی) را نشان می‌دهد. ملاحظه می‌کنید که در این بازه زمانی، ضریب جریان پول منفی و در نتیجه، CMF منفی است.

شاخص جریان پول چایکین (CMF) اندیکاتوری است که بین ۱- تا ۱+ نوسان می‌کند. این اندیکاتور به ندرت به مقادیر نهایی می‌رسد. برای اینکه اندیکاتور جریان پول چایکین ۲۰-روزه به ۱+ (۱-) برسد، می‌بایست قیمت سهام در ۲۰ دوره، در سقف (کف) قیمتی خود بسته شود. این اسیلاتور معمولاً بین ۰٫۵- و ۰٫۵+ نوسان کرده و ۰ نیز به عنوان خط میانی در نظر گرفته می‌شود.

شاخص جریان پول چایکین، فشار خرید و فروش را در یک دوره زمانی معین اندازه‌گیری می‌کند. جابجایی به محدوده مثبت، نشان‌دهنده فشار خرید و جابجایی به محدوده منفی نیز نشان‌دهنده فشار فروش است.

چارتیست‌ها می‌توانند قدر مطلق جریان پول چایکین را جهت تأیید یا عدم تأیید روند حرکات قیمت یک سهم مورد استفاده قرار دهند. CMF مثبت، مؤید روند صعودی است، در حالی که CMF منفی قدرت روند صعودی را زیر سوال می‌برد. عکس این موضوع در خصوص روندهای نزولی صحیح است.

جریان پول چایکین می‌تواند به منظور نشان دادن فشار خرید یا فروش با مقادیر مثبت یا منفی، مورد استفاده قرار گیرد. اندیکاتور در بالا/ پایین خط صفر نوسان می‌کند. عموماً زمانی که اندیکاتور مثبت باشد، فشار خرید قوی‌تر و زمانی که اندیکاتور منفی باشد، فشار فروش قوی‌تر است. اگرچه عبور از خط صفر به اندازه کافی ساده به نظر می‌رسد،اما واقعیت، بسیار پیچیده‌تر است.

شاخص جریان پول چاپکین گاهی اوقات در هنگاهم عبور از خط صفر با نوسانات زیادی همراه است و به سختی از آن عبور می‌کند. بنابراین، عبور از خط صفر گاهی منجر به تولید سیگنال¬های اشتباه می‌شود و معامله‌گر را به گمراهی می‌کشاند. چارتیست‌ها می‌توانند این سیگنال‌های اشتباه را با تنظیم محدوده صعودی کمی بالاتر از صفر (۰٫۰۵+) و محدوده نزولی کمی پایین‌تر از صفر (۰٫۰۵-) فیلتر کنند. این محدوده‌ها اگر چه سیگنال‌های اشتباه را کاملاً حذف نمی‌کنند، اما می‌توانند به کاهش نوسانات و فیلتر کردن سیگنال‌های ضعیف‌تر کمک کنند.

نمودار فوق سهام شرکت فولاد کاوه جنوب کیش (کاوه) را به همراه اندیکاتور CMF بیست روزه نشان می‌دهد. جابجایی به بالای ۰٫۰۵+ در جهت تأیید روند صعودی و جابجایی به زیر ۰٫۰۵- در جهت تأیید روند نزولی است. تغییر بازه CMF از صفر به ۰٫۰۵ ± تعداد سیگنال‌ها را کاهش می‌دهد. تأخیر این سیگنال‌ها در ازای کاهش نوسانات، ارزشمند است.

نمودار فوق سهام شرکت پتروشیمی سرمایه‌گذاری ایرانیان (پترول) را نشان می‌دهد. کادرهای زرد رنگ که اندیکاتور CMF بین محدوده ۰٫۰۵ ± قرار گرفته نمایانگر وضعیتی است که هنوز فشار خرید یا فروش را تأیید نکرده‌است.

در این نمودار ۴ سیگنال تأییدکننده روند را ملاحظه می‌کنید که در بالا یا پایین ۰٫۰۵ ± قرار گرفته‌اند. اگرچه تعداد سیگنال‌ها کاهش یافته ولی باعث کاهش ریسک تحلیلگر جهت تصمیم‌گیری برای تأیید روند است. لازم به ذکر است که اندیکاتور جریان پول چایکین لزوماً برای تمام نمودارهای قیمت مناسب نیست.

نمودار فوق سهام شرکت چادرملو (کچاد) را با مجموع ۶ تقاطع در بالا و پایین خط صفر نشان می‌دهد که لزوماً همه این تقاطعات و عبور از محدوده مثبت به منفی و یا بالعکس، سیگنال مناسبی نیست. شاخص پول چایکین بهتر است در روندهای صعودی و نزولی به کار گرفته شود. در نمودارهایی که حرکات قیمت روند خاصی ندارد، این اندیکاتور چندان کارایی ندارد. بنابراین، تحلیل ابتدایی روند نمودار، در استفاده از این اندیکاتور بسیار اهمیت دارد.

ضریب جریان پول در جریان پول چایکین بر سطح قیمت بسته شدن نسبت به محدوده سقف تا کف در یک دوره زمانی معین (روز،هفته،ماه) تمرکز می‌کند. با استفاده از این فرمول، اگر قیمت سهام با شکاف رو به پایین حرکت کند ولی قیمت نزدیک به محدوه سقف بسته شود، ضریب جریان پول افزایش می‌یابد.

نمودار زیر سهام شرکت سایپا (خساپا) را به همراه اندیکاتور CMF در بازه زمانی روزانه نشان می‌دهد. ملاحظه می‌کنید به دلیل بسته شدن قیمت در نزدیکی سقف قیمتی روزانه، با وجود شکاف نزولی ایجاد شده در قیمت، اما جریان پول چایکین افزایش پیدا کرد. علت این امر این است که ضریب جریان پول مثبت است. این امر نشان‌دهنده این است که گاهی جریان پول چایکین بی‌ارتباط با قیمت است و تنها بر سطح قیمت بسته شدن نسبت به محدوده سقف تا کف در یک دوره زمانی معین تمرکز می‌کند.