سوگیری فرا اعتمادی چیست و چگونه آن را بهتر بشناسیم؟

سوگیری فرا اعتمادی یا اعتماد بیش از حد به خود در بیان کلی می تواند به عنوان یک اعتقاد بی اساس در مورد توانایی های شناختی، قضاوت ها و استدلال شهودی فرد خلاصه شود. مفهوم فرا اعتمادی در مجموعه وسیعی از بررسی و آزمایشات روانشناسانه از نوع شناختی بررسی شده است که نشان می دهد افراد هم در مورد توانایی های خود در پیش بینی و هم درمورد دقت اطلاعاتی که در اختیار آنان قرار می گیرد، برآوردی بیش از اندازه دارند.

تماس و واتس آپ اکسپرت سفارشی: ۰۷۷۳۳۴۳۳۲۱۱ – ۰۹۹۲۹۱۶۹۳۰۷

همجنین در تخمین احتمالات، عملکردی ضعیف دارند و رویدادهایی را که حتمی می داندد، غالبا دارای احتمال وقوع بسیار کمتر از صد درصد است. به طور خلاصه می توان گفت که اغلب مردم خود را از آنچه واقعا هستند، باهوش تر می پندارند و بر این باورند که اطلاعات بهتری نیز در اختیار دارند. به عنوان مثال خبر محرمانه ای از یک مشاور مالی بشنوند و یا مطلبی را در اینترنت بخوانند، بلافاصله آمادگی دارند تا براساس مزیت اطلاعاتی آمادگی تا بر اساس مزیت اطلاعاتی خود عمل کنند. مثلا در مورد یک سرمایه گذاری به سرعت تصمیم می گیرند.

توصیف تکنیکی فرااعتمادی

مطالعات متعددی نشان داده است که سرمایه گذاران به توانایی های خود در سرمایه گذاری بیش از اندازه اعتماد دارند. خصوصا فاصله اطمینان های بسیار باریکی در پیش بینی های خود دارند. این نوع فرااعتمادی را می توان فراعتمادی در پیش بینی نامید. به عنوان مثال هنگام برآورد ارزش یک سهم، سرمایه گذاران بیش از حد مطمئن، درصد انحراف بسیار پایینی را برای طیف بازده های مورد انتظار در نظر می گیرند، مثلا چیزی حدود ۱۰ درصد سود یا زیان، در حالی که تجربیات موجود انحراف معیار بیشتری را نشان می دهد. مفهوم ضمنی چنین رفتاری این است که سرمایه گذاران، ریسک از دست دادن اصل سرمایه را کمتر از واقع برآورد می کنند. (طبیعی است در مورد روی دیگر ریسک یعنی بالا رفتن ارزش، نگرانی وجود ندارد.)

همچنین اغلب سرمایه گذاران در مورد قضاوت های خود خیلی مطمئن هستند. ما این نوع را فرا اعتمادی به اطمینان می نامیم. به عنوان مثال برای تصمیم سرمایه گذاری در یک شرکت خاص، اغلب انتظار زیان را نادیده می گیرند و بعدا در صورتی که شرکت عملکرد ضعیفی داشته باشد، احساس تعجب یا نارضایتی می کنند. این افراد غالبا معاملات پر حجمی انجام می دهند و صاحب پرتفوهایی می شوند که به اندازه کافی متنوع نیست.

کاربرد عملی سوگیری فرا اعتمادی

یک نمونه کلاسیک برای فرا اعتمادی سرمایه گذاران در پیش بینی، مدیران قبلی یا سهامداران موروثی خانوادگی مشهور شرکت هایی مثل جانسون اند جانسون، اکسون موبیل یا دوپونت هستند. این سرمایه گذاران غالبا از متنوع کردن مایملک خود، خودداری می کنند زیرا مدعی اند اطلاعات محرمانه ای در مورد شرکت دارند و یا از نظر احساسی به آن تعلق خاطری ناگسستنی دارند.

آن ها به هیچ وجه حاضر به قبول این واقعیت نیستند که این گونه سرمایه گذاری مخاطره آمیز است. با این حال می توان از دهها شرکت مشهوری نام برد که زمانی نماد بازار سهام ایالات متحده آمریکا بودند، مثل AT&T که امروز افت قابل ملاحظه ای کرده و یا اساسا از بین رفته اند.

نکات لازم جهت فهم و برطرف کردن سوگیری فرااعتمادی

سرمایه گذاران بیش از حد مطمئن، توانایی خود را در ارزیابی یک شرکت به عنوان یک سوژه سرمایه گذاری، بیش از حد تحمین می زنند. در نتیجه آن ها اطلاعات منفی را که بطور طبیعی علامت هشدهر دهنده ای است مبنی بر اینکه خرید سهم نباید انجام شود و یا اگر خریداری شده باید به فروش برسد، را نادیده می گیرند.
سرمایه گذاران بیش از حد مطمئن در نتیجه این باور که آن ها اطلاعات ویژه ای در اختیار دارند (که دیگران ندارند) معاملات پر حجمی انجام می دهند. تجربه نشان می دهد که انجام معاملات زیاد، حتی در کارگزاری های بسیار معتبر از قبیل بروکر فارکس تایم، غالبا منجر به بازدهی ضعیف در بلند مدت می گردد.
سرمایه گذاران بیش از حد مطمئن و مبتلا به سوگیری فرااعتمادی، عملکرد تاریخی سرمایه گذاری خود را نمی دانند و یا به آن اهمیت نمی دهند، لذا ممکن است ریسک از دست دادن اصل سرمایه خود را کمتر از واقع برآورد کنند، در نتیجه معمولا عملکرد ضعیف و غیر منتظره پرتفوی در انتظار آنان است.
سرمایه گذاران بیش از حد مطمئن، پرتفوهای غیر متنوعی در اختیار دارد. از این رو بدون یک تغییر متناسب در ظرفیت ریسک پذیری، ریسک بیشتری را تحمل می کنند. این سرمایه گذاران حتی اغلب نمی دانند که آن ها ریسکی بیشتر از آنچه که ظرفیت و تحمل آن را دارند، تقبل کرده اند.