همچنین هر کارمندی باید اطلاعات کافی از میزان حقوق دریافتی خود داشته باشد و براساس آن برای شغل و زندگی خود برنامه‌ریزی کند. در این مقاله اطلاعات مورد نیاز درباره انواع دستمزد و قوانین آن در اختیار شما خوانندگان قرار گرفته است و امید است به شما برای سازماندهی شغلی خود کمک کند.
تماس و واتس آپ اکسپرت سفارشی: ۰۷۷۳۳۴۳۳۲۱۱ – ۰۹۹۲۹۱۶۹۳۰۷
انواع دستمزد و قوانین آن
بر اساس مدیریت جبران خدمات یا مدیریت حقوق و دستمزد که بر برنامه‌ریزی و سازماندهی دستمزدها نظارت دارد؛ به طور کلی دستمزد به دو دسته تقسیم می‌شود: حقوق پایه و پرداخت‌های اضافه. در این بخش به بررسی هر کدام از این نوع از دستمزدها می‌پردازیم. همچنین در این بخش، دیگر خدمات جبران یا پرداخت حقوق معرفی خواهد شد که لازم است هر کارمند یا کارفرما در پرداخت یا دریافت حقوق در نظر داشته باشد.
مزد مبنا در انواع دستمزد و قوانین
مزد مبنا یا حقوق پایه، دستمزد ثابتی است که توسط مدیریت جبران خدمات یا وزرات کار تعیین می‌شود. مقدار این حقوق بر اساس نوع کار یا ساعات کاری متغیر است و بر این اساس به دو دسته تقسیم می‌شود که عبارتند از:
حقوق پایه ماهیانه یا سالیانه
این نوع از دستمزد مقداری ثابت است که ماهیانه به غیر از اضافه حقوق و مزایا به کارمند پرداخت می‌شود و بر این اساس می‌توان تخمین زد که هر فرد سالانه چقدر دستمزد دریافت خواهد کرد.
حقوق پایه ساعتی
در این نوع پرداخت حقوق، مبلغی ثابت برای هر یک ساعت کار در نظر گرفته می‌شود که برای افراد با ساعات مختلف کاری در هر روز متفاوت خواهد بود.
انواع دستمزد و قوانین آن: پرداخت های اضافه
پرداخت‌های اضافه یا به قول معروف اضافه حقوق، مزد اضافی و غیر ثابتی است که بر اساس شاخصه‌های متفاوتی که در ادامه ذکر شده است، به هر کارمند و در مقادیر متفاوت پرداخته می‌شود. طبق وزارت کار برخی از این پرداخت‌ها اجباری و بعضی اختیاری است. این پرداخت‌ها عبارتند از:
دستمزد اضافه کاری
طبق استانداردهای کاری، اگر کارمندی بیشتر از ساعات معین شده کار کند، کارفرما موظف است مبلغی تحت عنوان حقوق اضافه کاری پرداخت کند. دستمزد اضافه کاری معمولا یک یا یک ونیم برابر حقوق پایه است و اگر کارمندی بیشتر از ۴۴ ساعت در هفته کار کند، باید مبلغی تحت عنوان اضافه کاری نیز دریافت کند.
حق عائله‌مندی و اولاد
بر اساس ماده ۸۹ قانون تامین اجتماعی، کارفرما باید مبلغی اضافی برای افراد متاهل و دارای فرزند را در نظر بگیرد. مبلغ حق اولاد ضریبی از حقوق پایه و حداقل معادل سه برابر حقوق روزانه یک کارگر ساده است. همچنین این مبلغ، هر سال با افزایش حقوق پایه، افزایش می‌یابد. نباید فراموش کرد که حق عائله مندی تنها به مشمولین قانون تامین اجتماعی و قانون کار تعلق می گیرد.
حقوق سختی کار
بر اساس مواد ۵۲ و ۶۵ قانون کار، در پرداخت حقوق، باید مبلغی اضافه برای افرادی که در مشاغل سخت فعالیت دارند در نظر گرفته شود. مشاغل سخت عبارتند از هر کاری که در آن‌ها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار سلامت جسمی و روانی کارمندان را به خطر می‌اندازد. لذا برطبق قوانین تامین اجتماعی، کارفرما موظف است حدود ۴ درصد از میزان مستمری را پرداخت کند.
حق بیمه در انواع دستمزد و قوانین
حق بیمه مبلغی است که کارفرما از حقوق کارمند کم می‌کند و در عوض با نام خود، کارمندان را بیمه می‌کند و حق بیمه آن‌ها را پرداخت می‌کند. اما باید توجه داشته باشید که کل مبلغ حق بیمه ۳۰ درصد از حقوق هر فرد است که از این ۳۰ درصد، ۲۳ درصد را کارفرما باید به اداره بیمه پرداخت کند و ۷ درصد مابقی از حقوق فرد بیمه شده کسر می‌شود. اگر کارفرما مبلغ پرداختی را در زمان تعیین شده پرداخت نکند، مشمول جریمه خواهد شد.
حق سنوات
حقوق پایه سنوات، در واقع پاداشی است که در پایان سال کارمندان برای خدمات سالانه دریافت می‌کنند. حق سنوات معمولا با حداقل دستمزد کارمند جمع شده و پرداخت می‌شود. حق سنوات یکی از مزایای جانبی دستمزد است و تغییر میزان سالانه آن ارتباطی با افزایش دستمزد ندارد. باید توجه داشت که همه کارمندان مشمول حق سنوات نمی‌شوند و طبق قوانین وزارت کار حق سنوات به نیروهای کار تعلق می‌گیرد.
تعدیل هزینه زندگی (COLA)
افزایشی در میزان حقوق تحت عنوان تعدیل هزینه زندگی وجود دارد که بر اساس افزایش تورم صورت می‌گیرد.
از دیگر پرداخت‌های اضافه در دستمزدها می‌توان به حق مسکن، حق ایاب ذهاب، محل خدمت، عیدی، هزینه‌های پرداختی بابت درمان و معالجه، خسارت اخراج، بازخرید خدمت، بازخرید مرخصی، مسافرت‌های کاری، نوبت کاری و کشیک اشاره کرد.
تعیین نرخ انواع دستمزد و قوانین
عوامل متعددی در تعیین نرخ دستمزد کارکنان تاثیرگذار است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به میزان تحصیلات کارکنان، نوع کسب وکار، موقعیت جغرافیایی، عرضه و تقاضای کار، سودآوری، ثبات شغلی، تفاوت جنسیتی و طول دوره اشتغال اشاره کرد. همچنین نوع شرکت‌ها که دولتی یا خصوصی باشند در مقدار حقوق و نرخ آن بسیار مهم است. همچنین ممکن است نرخ حقوق و شیوه پرداخت آن در هر شرکت متفاوت باشد که آن هم به دلایلی مانند شرایط اقتصادی، مدیریت، الزامات شغلی، مهارت‌ها و دانش کارکنان و نحوه پذیرش کارکنان بستگی دارد.
سخن آخر
همان‌طور که در این مقاله ذکر شد، دستمزد یکی از مهم‌ترین دلایل اشتغال است. به همین دلیل آگاهی از انواع دستمزدها و قوانین جدید آن برای هر کارفرما و کارمند ضروری است. چرا که موضوع دستمزد در مشاغل اهمیتی دوسویه دارد. اگر کارمند و کارفرما از نحوه پرداخت و دریافت حقوق راضی نباشد، یکی از این دو کفه ترازو تعادل خود را از دست خواهد داد و ممکن است کارفرما کارمندان خوب خود را از دست بدهد یا کارمندان فرصت کار با حقوق مناسب را از دست دهند. علاوه بر این عوامل زیادی در تعیین نرخ دستمزدها تاثثیر دارند که آگاهی از آن‌ها باعث آرامش خاطر در محاسبه حقوق دارد.
تماس و واتس آپ اکسپرت سفارشی: ۰۷۷۳۳۴۳۳۲۱۱ – ۰۹۹۲۹۱۶۹۳۰۷
