آربیتراژ چیست؟

• آربیتراژ به‌زبان ساده چیست؟
• آربیتراژ چرا و چگونه به‌وجود می‌آید؟
• در اقتصاد چه فرصت‌های آربیتراژی وجود دارد؟

ریشه کلمه آربیتراژ

آربیتراژ کلمه‌ای با ریشه فرانسوی است. برای قرن‌ها از این کلمه در معنی «داوری و قضاوت» استفاده می‌شد. اما اگر سؤالتان این است که این معانی چه ارتباطی به اقتصاد دارد، باید پاسخ را در قرن ۱۸ میلادی جستجو کنیم. سال ۱۷۰۴ فردی به‌نام «متیو دِ لا پورته» (Mathieu de la Porte) یک رساله اقتصادی نوشت و برای اولین بار از کلمه آربیتراژ در معنایی به‌جز «داوری» استفاده کرد. او نوشت: «آربیتراژ فرصتی برای کسب سود از تفاوتِ قیمتِ هم‌زمان یک دارایی بین دو یا چند بازار است». به‌این‌ترتیب، کلمه آربیتراژ در بازارهای مالی متولد شد.

برچسب ها: ربات آربیتراژ و ربات آربیتراژ قطعا سودده و  ثبت نام ربات آربیتراژ و سفارش ساخت ربات فارکس و ساخت ربات معامله گر بورس و ساخت ربات معاملاتی و طراحی ربات تریدر و ربات فارکس رایگان و برنامه نویسی ربات فارکس و آموزش ساخت اکسپرت فارکس و ساخت ربات معامله گر با پایتون و دانلود ربات معامله گر فارکس و خرید ربات تریدر فارکس و ربات فارکس خودکار و ربات معامله گر بورس رایگان و آموزش ساخت ربات معامله گر فارکس و دانلود ربات معامله گر بورس ایران و ربات معامله گر آلپاری و ربات فارکس برای اندروید و ربات سود ده فارکس و ربات سود ده بورس ایران و اکسپرت سود ده فارکس و اکسپرت سود ده بورس ایران

این تعریف از آربیتراژ چه مفهومی دارد؟

فرض کنید کالایی در تهران به‌قیمت هزار تومان خرید و فروش می‌شود. همین کالا در کرج هزار و دویست تومان معامله می‌شود. در این حالت شاید بدتان نیاید که کالا را در تهران بخرید و در کرج به‌فروش برسانید. با این کار شما از یک فرصت آربیتراژ استفاده کرده‌اید.

این همان صادرات خودمان نیست؟! در نظر داشته باشید که آربیتراژ فقط زمانی امکان‌پذیر است که بستر فروش دارایی کاملاً فراهم است و نیازی به معرفی یا بازاریابی محصول نداریم. پس مواردی مثل صادرات کالا، آربیتراژ به‌حساب نمی‌آید. یکی از اصلی‌ترین خصوصیات آربیتراژ بدون ریسک (Risk Free) بودنِ آن است. درحالی‌که مفاهیمی مثل صادرات فاقد ریسک نیستند.

به‌این‌ترتیب، تعریف ساده آربیتراژ (Arbitrage) کسب سود از اختلاف قیمت در دو یا چند بازار است. این اختلاف می‌تواند «اختلاف زمانی» یا «اختلاف مکانی» بین دو بازار باشد.

مثال تهران و کرج را به‌یاد بیاورید؛ آنجا با یک آربیتراژ ناشی از اختلاف مکانی مواجه بودیم. اما ممکن است شما کالایی را بخرید که «مطمئن باشید» یک ماه دیگر قیمتش ۲۰ درصد بیشتر خواهد بود. اینجا یک فرصت آربیتراژی زمانی وجود دارد. مثال عینی آن را می‌توانیم در تفاوت قیمت‌ها در بازار نقد نسبت به آتی ببینیم.

درمقابل فرصت آربیتراژ، تعادل آربیتراژی قرار دارد که حتماً خودتان حدس می‌زنید چیست؛ حالتی که قیمت‌ها در بازارهای مختلف برابر هستند یا آنقدر اختلافشان کم است که فرصت آربیتراژ ایجاد نمی‌کنند. در این حالت می‌گوییم که تعادل آربیتراژی برقرار است.

فرصت‌های آربیتراژ در بازارهای مختلف مالی

آربیتراژ در بازارهای جهانی

سال ۲۰۱۸، قیمت مس در بورس فلزات لندن با بورس کالای شیکاگو دو درصد اختلاف داشت. این دو درصد به‌معنای ۱۳۲ دلار در هر تن بود. این یک نمونه از بزرگ‌ترین فرصت‌های آربیتراژ در بازارهای جهانی است. نمونه‌های این اختلاف قیمت‌ها در بازارهای مختلف کم نیستند. اگرچه شاید فکر کنیم که مثلاً قیمت هر کامودیتی در تمام دنیا برابر است، ولی همین اختلافات می‌تواند فرصت‌های آربیتراژی بزرگی برای فعالان این بازارها باشد.

آربیتراژ در فارکس

مشابه همان اتفاقی که در مثال بالا ذکر کردیم در بازار فارکس هم وجود دارد. وجود بروکرهای مختلف و وسعت بازار فارکس فرصت‌های آربیتراژی زیادی به‌وجود می‌آورد. هرچند وجود معامله‌گران و فرصت‌های معاملاتی زیاد باعث می‌شود این فرصت‌های آربیتراژی در فارکس خیلی سریع پوشش داده شوند. با توجه به این موضوع در این بازار فقط به‌کمک ربات‌ها و معاملات الگوریتمی می‌توان چنین کاری انجام داد.

آربیتراژ در ارزهای دیجیتال

بیایید فرض کنیم که شما با خواندن گزارش نمای ارز دیجیتال آیوتا عاشق ارز دیجیتال آیوتا شده‌اید و تصمیم گرفته‌اید از فرصت آربیتراژ روی آن استفاده کنید. همانطور که در تصویر زیر می‌بینید در روز نگارش این مقاله قیمت جفت‌ارز آیوتا/تتر در صرافی‌های مختلف ۱۴ سنت، یعنی درحدود ۱۱٪ اختلاف دارد.

درصورتی‌که این ۱۴ سنت کارمزد معاملات را هم پوشش بدهد، می‌تواند یک فرصت آربیتراژ در ارزهای دیجیتال باشد. شما می‌توانید با جستجوی ارز دیجیتال مدنظرتان در سایت coinmarketcap.com آن را در مارکت‌های مختلف بررسی و مقایسه کنید و متوجه فرصت‌های آربیتراژ آن شوید.

انواع آربیتراژ در ارزهای دیجیتال

هم در بازار ارزهای دیجیتال و هم در بازار فارکس به سه روش مختلف می‌توان از آربیتراژ سود برد :

آربیتراژ ساده (Simple arbitrage)

همان روشی است که در تصویر هم ذکر شد. این آربیتراژ زمانی امکان اجرا دارد که یک ارز دیجیتال در بیشتر از یک صرافی مبادله می‌شود. آنگاه این امکان وجود دارد که آن را از یک صرافی بخریم و در صرافی دیگر به‌فروش برسانیم.

آربیتراژ مثلثی (Triangular arbitrage)

فرض کنید با ریال، اتریوم بخریم، سپس اتریوم را بفروشیم و در ازایش یورو دریافت کنیم. حالا دوباره یورو را تبدیل به ریال کنیم و همه این مبادلات باعث شود مقداری سود ببریم. در این حالت یک آربیتراژ مثلثی انجام داده‌ایم.

آربیتراژ پوشش نرخ بهره (Price convergence arbitrage)

قیمت‌ها در بازارهای مختلف به‌سمت همگرایی (Convergence) پیش خواهد رفت. همین موضوع می‌تواند درجهت پیش‌بینی روند قیمت یک دارایی در یک بازار (مثلاً یک صرافی ارز دیجیتال) به ما کمک کند. این یکی از مهمترین روش‌های آربیتراژ در بازار ارزهای دیجیتال است.

آربیتراژ در بازار آتی

همانطور که در ابتدای مقاله گفتیم آربیتراژ می‌تواند مکانی یا زمانی باشد. آربیتراژ در بازار آتی دقیقاً به آربیتراژ زمانی اشاره دارد. جایی‌که اختلاف قیمت بین بازار نقد و آتی موجب سود می‌شود. آربیتراژ در بازار آتی یکی از رایج‌ترین آربیتراژ‌هایی است که توسط فعالان این بازار انجام می‌شود. اجاز بدهید آن را با یک مثال توضیح بدهیم :

قیمت نماد زعفران نگین تحویل دی ۰۰ در روز نگارش این مقاله ۳۶۸۰۴۷ ریال است. تاریخ تحویل آن هم، همانطور که از اسمش پیداست، دی ماه ۱۴۰۰ است. حالا اگر بدانیم که زعفران در آن زمان به‌مبلغی بیش از این مقدار به‌علاوه بهره بدون ریسک ماهیانه معامله خواهد شد، این قرارداد آتی نوعی آربیتراژ محسوب می‌شود.

آربیتراژ سکه به‌کمک ره‌آورد

گواهی اوراق سکه یک روزه یکی از اوراقی است که به‌صورت یک‌روزه صادر می‌شود. این اوراق به‌دلیل اختلاف قیمتی که ممکن است با قیمت سکه در بازار داشته باشند می‌توانند موقعیت خوبی برای آربیتراژ باشند. به‌عنوان‌مثال در تصویر زیر می‌توانید مقایسه بازدهی قیمت سکه تمام بهار تحویل یک روزه رفاه با قیمت سکه را در بازه‌های زمانی یک سال گذشته مشاهده کنید.

همانطور که ملاحظه می‌کنید، منطبق بر هم نیستند. در زیر نمودار این دو دارایی هم با هم مقایسه شده است.

در این تصویر هم ملاحظه می‌کنید که حداقل در دو نقطه که روی نمودار مشخص شده‌اند امکان آربیتراژ وجود داشته است. البته باید به این نکته توجه کرد که باید در قیمت‌ها هزینه نگهداری سکه که در هنگام خرید از شما اخذ می‌شود، همینطور هزینه کارمزدها در نظر گرفته شود.

جمع‌بندی

آربیتراژ یکی از روش‌هایی است که می‌توان از آن برای کسب سود در بازارهای مالی استفاده کرد. آربیتراژ فرصتی برای کسب سود از تفاوتِ قیمتِ هم‌زمان یک دارایی بین دو یا چند بازار است. در یک تعریف کلی آربیتراژ به «زمانی» و «مکانی» تقسیم می‌شود.

در آربیتراژ زمانی می‌توان از اختلاف قیمت یک دارایی در دو زمان مختلف سود برد و در آربیتراژ مکانی اختلاف قیمت یک کلاس دارایی در دو جای مختلف سودآور خواهد بود. آربیتراژ در بسیاری از بازارهای مالی مثل بورس‌، ارز دیجیتال و فارکس قابل‌اجراست.